Vòòr de industriële revolutie was er geen nood aan gescheiden toiletten: vrouwen moesten thuis blijven, ze ‘hoorden’ niet thuis in de openbare ruimte. In de loop van de negentiende eeuw kwamen steeds meer vrouwen in de mannenwereld terecht. Bijvoorbeeld door te werken in fabrieken. Beleidsmakers en stadsplanners werden het er over eens dat het nodig was om de publieke ruimte in twee te verdelen: een deel voor mannen en een deel voor vrouwen.
Naast gescheiden toiletten kwamen er ook aparte treinwagons, wachtzalen, leeszalen (in bibliotheken) en stranden. Waarom was deze scheiding nodig? Daar is niet iedereen over eens, maar er zijn twee grote stromingen. Volgens de eerste werd de ruimtelijke scheiding ingezet om vrouwen klein te houden, volgens de tweede waren de maatregelen juist in dienst van vrouwen. De toekomst van onze toiletten lijkt drie kanten op te kunnen gaan: gescheiden toiletten, uniseks toiletten of we kunnen een derde, genderneutraal, toilet invoeren.
Zijn gescheiden toiletten een goede zaak?
De vraag of gescheiden toiletten een goede zaak zijn, leidt tot onenigheid binnen vrouwenorganisaties. Sommige vrouwen beschouwen het verdwijnen van aparte toiletten als een herovering van de publieke ruimte. Het omvergooien van één van de laatste patriarchale bastions, zeg maar. Anderen geloven dat de scheiding vrouwen beschermt, en willen deze bescherming behouden. Zij zien de invoering van gescheiden toiletten als een belangrijke overwinning in de historische strijd tegen intimidatie, misbruik en geweld tegen vrouwen.
Kunnen we de keuze niet gewoon aan de persoon zelf laten?
Gender non-binaire personen blazen het debat nieuw leven in. Zij pleiten ervoor om de keuze aan de persoon zelf te laten en dus voor de invoering van genderneutrale toiletten. Terecht, want voor welk hokje ze ook kiezen, er bestaat steeds een kans dat ze worden lastiggevallen of erger. In Amerika zijn gender-hate crimes een echte plaag. Mensen volgen transgenders en gaan door het lint wanneer ze zien dat ze een toilet gebruiken dat volgens hen niet correct is.
Het genderneutrale hokje: de oplossing?
Er gaan ook stemmen op om een derde wc-optie te maken, speciaal voor gender non-binaire mensen.
Zijn aparte wc’s nog steeds nodig?
Unesco stelt dat het ontbreken van gescheiden toiletten in ontwikkelingslanden één van de grootste drempels voor meisjes naar het onderwijs is. In Bangladesh mist 41% van de meisjes tussen 11 en 17 jaar oud gemiddeld 2.8 schooldagen per menstruatiecyclus. Niet alleen pubers en vrouwen moeten zich veilig en comfortabel kunnen voelen, ook mannen mogen belang hechten aan hun privacy! Hoe we die nood kunnen verzoenen met de noden van gender-non binaire mensen is nog maar de vraag. Hopelijk wordt dit probleem in de toekomst door een architect, IT’er of iemand met een heel goed idee definitief de wereld uit geholpen. De kans dat een vrouw of transgender die doorbraak op zijn/haar naam mag schrijven is alvast erg groot!
Gebruikte bronnen:
- Global Eduction Monitoring Report Team i.s.m. UNESCO, 2018
- https://theconversation.com/how-did-public-bathrooms-get-to-be-separated-by-sex-in-the-first-place-59575
- https://jalta.nl/binnenland/genderneutrale-toiletten-trap-er/
Video
In dit filmpje pleit auteur, spreker en transgender Ivan Coyote voor de invoering van een soort éénpersoons badkamers in scholen. Kinderen met een negatief zelfbeeld, angsten of een lichaam dat niet aan “de norm” voldoet kunnen deze kamer gebruiken om zichzelf veilig om te kleden en naar de wc gaan. Tegenstanders zeggen dat deze ruimtes al snel een doelwit op zich zouden vormen voor transfoben. In sommige landen zou het gebruik ervan je rechtstreeks de kop kosten.
